تعریف عایق‌سازی Isolation of affect
عایق‌سازی هیجانی یکی از مکانیزم‌های دفاعی ناهشیار است که اولین‌بار توسط زیگموند فروید مطرح شد. در این مکانیزم، فرد احساسات یا هیجانات مربوط به یک واقعهٔ دردناک یا تهدیدکننده را از محتوای شناختی آن جدا می‌کند.(اضطراب)(روان‌درمانی)(هیجان سرکوب‌شده)
ساختار روان‌کاوانه عایق‌سازی
فروید معتقد بود که ذهن برای دفاع از خود در برابر اضطراب، از مکانیزم‌های ناهشیار استفاده می‌کند. در عایق‌سازی، فرد به رویداد آگاه است، اما هیجانات مربوط به آن را تجربه نمی‌کند.
به بیان ساده عایق‌سازی هیجانی
ذهن، احساسات را “جدا” و “عایق” می‌کند تا از شدت رنج روانی کم شود.
مثال‌های ساده و ملموس
مثال
فردی درباره تصادف شدیدی که باعث مرگ همسرش شده، به‌طور کاملاً منطقی صحبت می‌کند، اما هیچ‌گونه احساس ناراحتی، گریه، یا اضطرابی نشان نمی‌دهد. او ممکن است بگوید بله، ماشین منحرف شد، برخورد کرد به گاردریل و بعدش فوت شد… خب، بالاخره زندگی همینه. این‌جا فرد واقعیت را می‌گوید، ولی هیجانات را سرکوب کرده و جدا کرده است.
مثال
فردی از تجاوز جنسی در کودکی صحبت می‌کند بدون هیچ‌گونه ناراحتی یا عصبانیت، گویی در حال توصیف یک فیلم مستند است.
مثال
پزشکی که هر روز با مرگ بیماران مواجه است، کاملاً منطقی و بی‌احساس درباره فوت یک کودک صحبت می‌کند تا بتواند به کارش ادامه دهد.
چرا این مکانیزم عایق‌سازی ایجاد می‌شود؟
محافظت از فرد در برابر اضطراب، گناه یا درد روانی شدید
حفظ عملکرد روانی در شرایط بحرانی مثلاً روان‌پزشکان، روانشناسان پزشکان، پرستاران و… کمک به کنار آمدن با تجربه‌های آسیب‌زا بدون فروپاشی روانی
تفاوت با سرکوب و واپس‌رانی(هیجان سرکوب‌شده)
مکانیزم توصیف تفاوت با عایق‌سازی واپس‌رانی (Repression) سرکوب کامل محتوا به ناهشیار محتوای تجربه به ذهن نمی‌آید
عایق‌سازی (Isolation)
محتوا در ذهن هست، ولی احساساتش حذف شده فرد ماجرا را به یاد دارد، اما انگار به آن بی‌تفاوت است
پیامدهای منفی عایق‌سازی
قطع ارتباط با هیجانات اصیل ایجاد بی‌احساسی، خمودگی، یا احساس پوچی دشواری در برقراری ارتباط عاطفی با دیگران اختلالات اضطرابی یا سایکوسوماتیک در بلندمدت مانند زخم معده، دردهای بدنی بدون علت عضوی
کاربرد درمانی و روان‌درمانی عایق‌سازی
هدف روان‌درمانی
بازگرداندن ارتباط بین محتوای شناختی و احساسات مرتبط با آن
تکنیک‌های درمانی مناسب(روان‌درمانی و هیجان سرکوب‌شده)
<h4>۱- روان‌درمانی تحلیلی / روان‌کاوی
تحلیل مکانیزم دفاعی
بررسی تداعی‌های آزاد مرتبط با خاطره‌ای که احساساتش حذف شده
تشویق به تجربهٔ تدریجی هیجانات
۲- درمان هیجان‌محور (EFT)
کمک به شناسایی و تجربهٔ هیجانات پنهان‌شده
استفاده از تکنیک «صندلی خالی» برای ابراز احساسات سرکوب‌شده
۳- بازسازی روایت شخصی Narrative Therapy
بازگویی خاطره با تمرکز بر احساسات نهفته
توجه به بدن و واکنش‌های فیزیولوژیک در حین گفت‌وگو
۴- درمان شناختی-رفتاری (CBT)
بررسی باورهای ناکارآمد مرتبط با احساسات
اگر گریه کنم ضعیفم
آموزش بیان هیجانات و کار با افکار تحریف‌شده
تمرین‌های پیشنهادی برای مراجع(عایق‌سازی هیجانی)
۱- نوشتن خاطره‌های مهم به همراه احساسات واقعی‌شان
۲- تمرین تمرکز بر بدن (Body Scan) برای شناسایی هیجانات سرکوب‌شده
۳- تکنیک روزنگاری هیجانی Emotional journaling
۴- تمرین
چه حسی داشتم اگر…
اگر کسی دیگر این اتفاق را تجربه کرده بود، چه احساسی داشت؟
اگر بخواهم از قلبم بپرسم چه احساسی داشتم، جوابش چیست؟
خلاصه نکات کلیدی
نکته توضیح
تعریف جداسازی هیجان از محتوای فکری تجربه آسیب‌زا هدف کاهش اضطراب روانی با حذف احساسات پیامد بی‌احساسی، اختلال ارتباط، اضطراب مزمن درمان بازآفرینی ارتباط بین احساسات و افکار با رویکردهای تحلیلی و هیجانی
منیژه حاتمی متخصص ، روانشناس ، هیپنوتراپ ، مدرس ، محقق و در حوزه هیپنوتیزم و رشد فردی ، جزء برترین درمانگران و رواشناسان است که به مراجعین کمک می کند تا زندگی سالم و خوبی داشته باشند.
اگر دچار هر کدام از موارد فوق هستید همین الان برای دریافت مشاوره خود اقدام کنید کافیه به شماره واتساپ ۰۹۳۶۲۳۸۲۱۱۶ پیام جهت نوبتدهی مشاوره دهید.
بیش از 14 سال سابقه فعالیت در زمینه (مشاوره ، روانشناسی و هیپنوتراپی ) و انجام بیش از 1812 مشاوره موفق
