نشخوار فکری یا نشخوار ذهنی (Rumination)
بیش‌فکری (Overthinking فکر بیش از حد
زیادی فکر کردن
هر دو الگوهای فکری تکراری و معمولاً منفی هستند، اما از جهاتی با هم تفاوت دارند. درک این تفاوت‌ها به روان‌درمانگران و افرادی که با این الگوهای فکری مشغول درمان هستند
کمک میکند تا راهبردهای مناسبی برای مدیریت آن‌ها به کار گیرند.
در ادامه به بررسی دقیق هر یک و تفاوت‌هایشان همراه با مثال‌های واقعی می‌پردازیم تا شما مخاطب نازنین دقیق بدانید که دچار کدام هستید ؟
تعریف و ویژگی‌های نشخوار ذهنی (Rumination)
نشخوار ذهنی به الگوی فکری تکراری و ناکارآمد‌ی اطلاق می‌شود که فرد در آن مدام روی افکار و احساسات منفی، به ویژه تجربه‌های گذشته و کارهایی که انجام داده
و حوادثی که رخ داده تمرکز میکند. این تفکرات اغلب به صورت چرخه‌ای تکرار می‌شوند و بیشتر بر احساسات و حوادث منفی رخ داده شده تمرکز دارند.
نشخوار ذهنی معمولاً شامل افکار و سوالاتی است که پاسخ روشنی ندارند و فقط منجر به افزایش اضطراب و افسردگی می‌شوند.
مراجع واقعی از نشخوار ذهنی
مخاطب واقعی
مستانه زنی ۳۵ ساله، مدام به اشتباهی که سه سال پیش در کارش کرده بود فکر می‌کرد.او بارها و بارها به خود می‌گفت
چرا من این کار را انجام دادم؟
یا «اگر آن تصمیم را نمی‌گرفتم، الآن موفق‌تر بودم»
این افکار باعث می‌شوند که احساس گناه و شرمندگی‌اش عمیق‌تر و بررگتر شود و به مرور دچار افسردگی شود، اما او نمی‌تواند از این چرخه‌ی افکار تکراری و منفی رها شود.و حتما باید با کمک متخصص نجات یابد
🥇🥇تعریف و ویژگی‌های بیش‌فکری (Overthinking)
بیشتر به عنوان یک چرخه‌ی فکری در نظر گرفته می‌شود که فرد به‌طور وسواسی در مورد تصمیمات، رویدادها ی آینده فکر میکند.
در بیش‌فکری، فرد معمولاً به تحلیل بیش از حد گزینه‌ها و احتمالات پیش رو می‌پردازد و مدام تلاش میکند
بهترین یا «درست‌ترین» یا سریعترین یا ارزان‌ترین یا ترین ترین راه را پیدا کند. برخلاف نشخوار ذهنی که تمرکز روی گذشته و احساسات منفی است،
بیش‌فکری معمولاً روی آینده و سناریوهای مختلف و گاهی حتی مثبت نیز تمرکز دارد.
مخاطب واقعی از بیش‌فکری
ناصر مردی ۲۸ ساله، می‌خواهد شغل جدیدی را انتخاب کند. او روزها و هفته‌ها به تحلیل تمام گزینه‌های پیش رویش می‌پردازد و مدام فکر میکند:
«اگر این شغل را انتخاب کنم چه اتفاقی می‌افتد؟» یا «اگر این کار را قبول کنم، آیا به آینده‌ام آسیب می‌زند؟».
او نمی‌تواند تصمیم بگیرد و مدام سناریوهای مختلف را تصور میکند. این بیش‌فکری باعث می‌شود که دچار اضطراب شود و در نهایت حتی از گرفتن تصمیم صرف‌نظر کند.
🥇🥇🥇تفاوت‌های اصلی نشخوار ذهنی و بیش‌فکری
🔆تمرکز روی زمان
🚩نشخوار ذهنی بیشتر روی گذشته و رویدادهای تلخ یا اشتباهات گذشته متمرکز است. فرد درگیر احساسات و افکار منفی مربوط به رویدادهایی می‌شود که اتفاق افتاده‌اند و آن‌ها را نمی‌توان تغییر داد.
🥎بیش‌فکری بیشتر روی آینده تمرکز دارد و شامل تحلیل بیش از حد گزینه‌ها و تلاش برای پیدا کردن بهترین مفیدترین موثرترین تصمیم است.
مخاطب واقعی سانیا ۳۰ ساله، به فکر روز مصاحبه کاری‌اش است و بارها مرور میکند که چرا برخی از سوالات را درست جواب نداد. این یک نشخوار ذهنی است چون به گذشته و اشتباهات تمرکز دارد.
اما فرهاد ۲۵ ساله، مدام درباره‌ی اینکه چگونه می‌تواند در مصاحبه بعدی عملکرد بهتری داشته باشد، فکر میکند و سناریوهای مختلف را بررسی میکند. این بیش‌فکری است چون روی آینده و تحلیل بهترین عملکرد تمرکز دارد.
نوع احساسات:
• نشخوار ذهنی اغلب با احساسات منفی مانند پشیمانی، شرمندگی، غم و افسردگی همراه است، زیرا فرد بر اشتباهات گذشته یا احساسات منفی تمرکز دارد.
• بیش‌فکری می‌تواند اضطراب‌آور باشد و فرد را در یک چرخه‌ی تصمیم‌گیری نگه دارد، اما ممکن است فقط به دلیل کمال‌گرایی یا ترس از عدم موفقیت در آینده باشد و لزوماً با افسردگی همراه نباشد.
مثال:
رضا، مردی ۴۰ ساله، به اشتباهاتش در روابط گذشته فکر میکند و از خود می‌پرسد که چرا نتوانست رابطه را حفظ کند، که باعث احساس افسردگی‌اش شده است.
اما نادر، ۳۲ ساله، دائماً به آینده‌ی رابطه‌ی جدیدش فکر میکند و نگران است که مبادا اشتباهی کند. او دچار اضطراب است اما به همان شدت احساس افسردگی نمی‌کند.
ج) اثرات روان‌شناختی:
• نشخوار ذهنی معمولاً اثرات منفی بیشتری روی روحیه دارد و می‌تواند به افسردگی و کاهش اعتمادبه‌نفس منجر شود، زیرا فرد احساس میکند که قادر به تغییر گذشته نیست.
• بیش‌فکری می‌تواند باعث افزایش اضطراب و عدم تصمیم‌گیری شود. در برخی موارد ممکن است فرد احساس کند که در تصمیم‌گیری گیر کرده و نمی‌تواند به نتیجه‌ای برسد.
مثال:
بهناز ۲۹ ساله که مدام به رابطه ای که پایان یافته فکر میکند و آنقدر مشغول چرخه این رابطه ی تمام شده است
که به شغل و رفتارهایش لطمه خورده بسیار بی انگیزه شده و شوقی برای ارتباط جدید با یک انسان دیگر را ندارد
(این نشخوار ذهنی ست)
👇مثال
نادر ۳۸ ساله در معرض جدی ازدواج قرار دارد و باید انتخاب نهایی را انجام دهد او درگیر بیش فکری در مورد تصمیمات خود راجع به ازدواج
و فرایند ش و عواقب و نتایج و چگونگی انتخاب درست و چگونگی پشیمان نشدن و مدیریت زندگی زناشویی شده و بشدت ذهنش مشغول اینده ی این تصمیمات است .(بیش فکری )
🟪متشابه بودن و نظیر داشتن
🚩هر دو (بیش فکری و نشخوار ذهنی )
الگوی فکری می‌توانند به نوعی باعث دوری از زندگی واقعی و عدم تمرکز بر زمان حال شوند.
• هر دو باعث ایجاد احساسات منفی و استرس در فرد می‌شوند و در صورت ادامه می‌توانند عملکرد فرد را مختل کنند.
🪀درمان هر دو می‌تواند شامل تکنیک‌های شناختی-رفتاری، ذهن‌آگاهی و تکنیک‌های کاهش استرس باشد.
لطفا جدی برای سلامت روان خود اقدام کنید
منیژه حاتمی متخصص ، روانشناس ، هیپنوتراپ ، مدرس ، محقق و در حوزه هیپنوتیزم و رشد فردی ، جزء برترین درمانگران و رواشناسان است که به مراجعین کمک می کند تا زندگی سالم و خوبی داشته باشند.
اگر دچار هر کدام از موارد فوق هستید همین الان برای دریافت مشاوره خود اقدام کنید کافیه به شماره واتساپ ۰۹۳۶۲۳۸۲۱۱۶ پیام جهت نوبتدهی مشاوره دهید.
