درمان وجودی (Existential Therapy)
یک روش‌عمیق و فلسفی در روان‌درمانی که بر معنا و مفهوم زندگی، آزادی، مسئولیت و پذیرش مرگ تمرکز دارد .
این رویکرد بر اساس فلسفه وجودی شکل گرفته و به کمک افرادی می‌آید که در مواجهه با مسائل بنیادین و اساسی و هسته ای زندگی خود دچار سرگشتگی و اضطراب وجودی هستند.
درمان وجودی به افراد کمک میکند تا با عمق بیشتری از زاویه بهتری به زندگی خود نگاه کنند،
معنای زندگی خود را بازبینی و بازیابی کنند و انتخاب‌های آزادانه‌ای در مسیر تحقق انسانیت خود داشته باشند.
اصل ها و مفهوم ها ی 🔐درمان وجودی
🏂آزادی و مسئولیت
در فلسفه وجودی، آزادی به این معناست که افراد قدرت انتخاب دارند، اما این آزادی به‌همراه خود مسئولیت می‌آورد.
در درمان وجودی، کلاینت ها ترغیب می‌شوند تا به مسئولیت‌های خود نسبت به انتخاب‌هایشان پی ببرند و بپذیرند که آنچه در زندگی تجربه می‌کنند، تا حدی ناشی از انتخاب‌های خودشان است.
🏂🏂معنا و هدف
یکی از مفاهیم اصلی در درمان وجودی این است که انسان‌ها نیاز دارند در زندگی خود معنایی پیدا کنند.
این معنا ممکن است از اهداف، عشق، هنر، شغل یا حتی پذیرش رنج و درد و مصیبت ناشی شود.
درمانگر کمک میکند که فرد معنایی برای زندگی خود پیدا کند و زندگی‌اش را بر اساس آن معنادار و با مفهوم کند
🏂🏂🏂مرگ و فانی بودن
پذیرش مرگ و محدودیت زمانی زندگی از جمله مباحث کلیدی 🔐در درمان وجودی است.
افراد ممکن است در زندگی خود با هراس از مرگ مواجه شوند، اما درک و پذیرش مرگ می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا زندگی را با ارزش‌تر بدانند
و در جهت تحقق آرزوها و اهداف خوددر همین عمر داده شده ی ارزشمند قدم بردارند.
🏂🏂🏂🏂تنهایی وجودی
که انسان‌ها به‌صورت بنیادین در دنیایی تنها هستند و حتی در روابط نزدیک نیز نمی‌توانند کاملاً با دیگران یکی و واحد شوند.
درمانگر به افراد کمک میکند تا این تنهایی وجودی را بپذیرند و به دنبال ژرفای ارتباطات انسانی باشند،
اما با درک اینکه برخی چیزها فقط در درون خودشان یافتنی است مثل خود ارزشمندی
🏂🏂🏂🏂🏂اضطراب وجودی
به عنوان بخشی طبیعی از زندگی انسانی در نظر گرفته می‌شود. درمان وجودی کوشش دارد
به افراد کمک کند که به جای فرار از اضطراب، آن را بپذیرند و به عنوان بخشی از مسیر رشد شخصی خود از آن بهره ببرند.
🥅مراحل و ساختار درمان وجودی
درمان وجودی معمولاً ساختار مشخص و سفت و سختی ندارد و بسته به نیازهای مراجع، رویکرد منعطفی دارد.
با این حال، درمانگر معمولاً از مراحل زیر برای هدایت درمان بهره برداری میکند
📱ایجاد ارتباط و شناخت مراجع
درمانگر به عمق و شدت عواطف، باورها و ارزش‌های مراجع پی می‌برد و فضایی امن برای گفت‌وگوهای عمیق و همدلانه ایجاد میکند.
این مرحله به فرد کمک میکند تا به درون خود نگاه کند و به مسائل بنیادین زندگی‌اش دو باره با کمک متخصص موشکافانه بپردازد.
📱📱پرسش‌های ژرف و مهم درباره‌ی زندگی و معنا
رواندرمانگر با طرح پرسش‌های فلسفی و وجودی، فرد را به تأمل ، صبر و بازنگری در زندگی خود وامی‌دارد.
این مرحله به شخص کمک میکند تا باورهای بنیادینش را ارزیابی کرده و از معنا ، مفهوم و هدف زندگی‌اش آگاه‌تر شود.
📱📱📱پذیرش محدودیت‌ها و هراس‌ها
رواندرمانگر به مراجع کمک می‌کندو او را هدایت میکند تا با واقعیت‌های ناخوشایند زندگی مانند مرگ، تنهایی ،مصیبت و محدودیت‌ها روبه‌رو شود.
این مرحله شامل پذیرش این واقعیت‌های به ظاهر تلخ و بهره‌گیری از آن‌ها برای ایجاد زندگی با ارزش با معنا و هدفمند است.
📱📱📱📱انتخاب‌ها آزادانه و مسئولانه
رواندرمانگر به فرد کمک میکند تا مسئولیت انتخاب‌های خود را بپذیرد و درک کند که می‌تواند مسیر زندگی‌اش را تغییر و بهبود دهد.
همچنین مراجع درک میکندکه با پذیرش این مسئولیت‌ها و تصمیم‌گیری آگاهانه، زندگی‌ای که مطابق با ارزش‌های خودش هست را بسازد.
📱📱📱📱📱پذیرش اضطراب و رشد از طریق آن
به‌جای تلاش برای حذف اضطراب، درمان وجودی پیشنهاد دارد ،مراجع را در پذیرش اضطراب و استفاده از آن برای رشد و تحول هوشیار و متوجه کند.
درست مثل موج سواری بر امواج خروشان
🩺🔬کاربردهای درمان وجودی
درمان وجودی به‌ویژه برای افرادی که با مسائل زیر روبه‌رو هستند، مناسب است
🧨💣بحران‌های زندگی
مانند مرگ ⚰️عزیزان، از دست دادن 🧟♂️شغل، طلاق❤️🔥 یا بیماری‌های جدی👨🦯➡️ 👩🦽➡️
😇سرگشتگی در زندگی
افرادی که در یافتن هدف و معنا در زندگی خود مشکل دارند
🤐😱اضطراب و افسردگی😞
به‌ویژه زمانی که این مشکلات به احساس بی‌معنایی یا ناامیدی در زندگی مرتبط است
⚰️😨هراس از مرگ
برای کسانی که با ترس از مرگ یا ناپایداری زندگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند
👨🎓👨💻🧑🔬👨🎨👩🚀👩✈️🫅افرادی که به دنبال رشد و خودشناسی مفید و نجات دهنده هستند
درمان وجودی به آن‌ها کمک میکند تا به ارزش‌های واقعی خود برسند و زندگی با اصالت‌تری را تجربه کنند.
🚥مثال واقعی از درمان وجودی
مرضیه در سن ۴۰ سالگی احساس می‌کرد زندگی‌اش بی‌معنا شده است. او با وجود اینکه خانواده و شغل خوبی داشت
دچار احساس پوچی شده بود و هر روز با این فکر بیدار می‌شد که زندگی‌اش فاقد ارزش است.
این احساس پوچی و عدم ارتباط با درون خود باعث شد که دچار افسردگی شود.
او با خوردن دارو به تنهایی از پس این ماجرا بر نیامد و ناامیدتر و مایوس تر شد تا اینکه موفق شد
با دو بال پرواز کند بال درمان وجودی و کمک دارو درمانی و بسیار فرایند خوبی را طی کرد.
درمانگر وجودی در ابتدا به کلاینت کمک میکند تا احساسات خود را به‌صورت عمیق‌تر و شفاف تر بیان کند. سپس سؤالاتی مانند
«چه چیزی در زندگی برایت مهم است؟»، «آیا زندگی برایت معنایی دارد؟»،
و «در حال حاضر چه چیزی باعث رضایت تو یا عدم رضایت تو از زندگی می‌شود؟» را مطرح میکند.
با پیشرفت جلسات، مرضیه شروع به یافتن ارزش‌های شخصی خود کرد و متوجه شد که برای او معنای زندگی در کمک به دیگران و بهبود جامعه است.
این شناخت به او کمک کرد تا تصمیم بگیرد که در کنار شغل خود، فعالیت‌های داوطلبانه‌تری انجام دهد و به سازمان‌های خیریه بپیوندد و کمک کند.
در این مسیر، او با اضطراب‌هایی نیز روبه‌رو شد ، از جمله ترس از شکست یا عدم تاثیرگذاری. رواندرمانگر به او کمک کرد
تا به جای فرار از این ترس‌ها، آن‌ها را بپذیرد و از آن‌ها به‌عنوان فرصتی برای تجربه و رشد استفاده کند.
وجود درمانی ،درمان وجودی معنا درمانی
هر دو رویکردهای انسان‌گرایانه در روان‌درمانی هستند وبه کمک به افراد در یافتن معنا، هدف، و خودآگاهی می‌پردازند.
با این حال، این دو رویکرد تفاوت‌های قابل‌توجهی در مفاهیم ،اصول ،تکنیک‌ها، و اهداف دارند. در ادامه، این تفاوت‌ها با جزئیات و همراه با مثال‌های واقعی توضیح داده می‌شود.
✳️فلسفه و مفاهیم اصولی
درمان وجودی (Existential Therapy)
درمان وجودی مبتنی بر فلسفه وجودگرایی است و به انسان‌ها به عنوان موجوداتی آزاد و خودآگاه نگاه میکند
که مسئولیت انتخاب‌های خود را بر عهده دارند. این درمان بر تجربه‌ی زندگی در لحظه ی حال ،مسئولیت‌پذیری فرد، و مواجهه با مسائل اساسی
مانند مرگ، تنهایی، و آزادی توجه دارد. در این رویکرد، هدف اصلی کمک به افراد برای پذیرش و آگاهی از وجود خویش توانایی‌هایش، و محدودیت‌های زندگی است.
🚥عطا ۴۴ ساله که دچار بحران میانسالی شده، احساس می‌کرد زندگی‌اش بی‌معنا است. او از نقش‌های زندگی فعلی اش پدر بودن و شوهر بودن رضایت ندارد و احساس میکند
زندگی‌اش دچار روزمرگی شده است. رواندرمانگر وجودی به عطا کمک میکند که به مسئولیت‌های خود
و انتخاب‌های گذشته‌اش نگاهی دوباره و عمیق بیندازد بینش و توجه درست به خرج دهد و درک کند که می‌تواند با پذیرش واقعیت‌های
موجود در زندگی ش و مواجهه با نگرانی ها و خطا هایش و ترس‌هایش، به دنبال تغییرات مثبت و بهبودی واقعی در زندگی‌اش باشد.
🌌معنا درمانی (Logotherapy)
معنا درمانی که توسط ویکتور فرانکل 🎆توسعه یافته، بر جستجوی معنا و مفهوم و هدف در زندگی توجه دارد.
فرانکل معتقد است که نیاز اساسی انسان یافتن معناست و این معناست که به انسان‌ها قدرت جسارت و شجاعت میدهد
تا حتی در شرایط سخت و دردناک و مصیبت هم تاب‌آوری داشته باشند. در این رویکرد،
رواندرمانگر به فرد کمک میکند تا معنای شخصی و اختصاصی خود را در زندگی کشف و پیدا کند و به آن پایبند بماند.
معنا درمانی به افراد می‌آموزد که حتی در شرایطی که مدیریت و کنترلی بر آن ندارند، مفهوم و معنای خود را پیدا کنند و بر اساس آن عمل کنند و ادامه دهند.
مهدیه ۵۱ ساله که همسرش را در اثر بیماری از دست داده، احساس می‌کرد زندگی‌اش بی‌معنا شده است. او حس بی‌پناهی و خالی بودن داشت
در معنا درمانی، رواندرمانگر به مهدیه کمک میکند تا به جستجوی مفهوم معنایی جدید در زندگی بپردازد
و به او یادآوری میکند که می‌تواند از تجربه‌های دشوار و دردناک خود برای کمک به دیگران بهره بگیرد و اینگونه با معنای جدیدی در زندگی بهانه ی قشنگی بیابد.
🚩تمرکز اصلی درمان
🏁درمان وجودی
درمان وجودی بیشتر بر وجود و خودآگاهی فرد در لحظه ی حال
و پذیرش و نگاه صبورانه به تضادهای زندگی تأکید دارد.
موضوعات اصلی این درمان شامل
4️⃣چهار مؤلفه‌ی اساسی زندگی هستند
⚰️مرگ
آگاهی از مرگ و محدودیت‌های زندگی
🔆آزادی و مسئولیت
آزادی در انتخاب‌ها مسئولیت پیامدها.
🆓تنهایی
پذیرش تنهایی و جداافتادگی وجودی.
👩🚒معنا
جستجوی معنا، اما در قالبی کلی 🌎🌏🌍و نه فقط معنای فردی.
در این رویکرد، رواندرمانگر به فرد کمک میکند تا با این مسائل بنیادی و اساسی مواجه شود
و بپذیرد که با درک و هضم و فهم و پذیرش آن‌ها می‌تواند در زندگی خود به معنای ژرف تر برسد.
🚥رامین ۳۶
ساله که احساس پوچی میکند و از مرگ می‌ترسد. رواندرمانگر وجودی به او کمک میکند
که از مواجهه با مرگ نهراسد و بپذیرد که این بخشی از زندگی است و او با شناخت این واقعیت می‌تواند زندگی بهتری داشته باشد و از لحظات خودمفید تر بهره ببرد.
🧗🧗♀️معنا درمانی
معنا درمانی بر یافتن معنا و مفهوم و دست آویزی مثبت در موقعیت‌ها و تجربیات خاص تأکید دارد.
در این رویکرد، جستجوی معنا و مفهوم از طریق تجربه‌های فردی و شخصی و شناسایی ارزش‌ها و اصالت های خاص فرد شکل می‌گیرد.
هدف اصلی کمک به فرد در یافتن پاسخی مناسب و کافی به سوالات زیر است
🏓معنای من در این زندگی چیست؟
چطور می‌توانم در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات و مصیبت های زندگی معنای شخصی خود را حفظ کنم؟
🚥هانیه دختری ۲۵ ساله که به دلیل یک بیماری مزمن دچار افسردگی شده است.
در معنا درمانی، رواندرمانگر به او کمک میکند تا به جای تمرکز بر دردو رنج و محدودیت، معنایی جدید برای زندگی خود پیدا کند؛
کوشش برای آگاهی‌بخشی به دیگران در مورد این بیماری تجربیات خود در فرایند این بیماری یا پیدا کردن ارزش‌هایی که به او احساس رضایت می‌دهند.
🥇نقش و وظایف رواندرمانگر
🤩درمان وجودی
رواندرمانگر وجودی در نقش راهنما عمل میکند و به فرد کمک میکند تا به درک و فهم و حس عمیق‌تری از خود برسد و مسئولیت انتخاب‌هایش را بپذیرد.
او در این مسیر به فرد کمک میکند تا از وجود خود، نگرانی و ترس‌هایش و محدودیت‌های زندگی آگاه شود و به این آگاهی به‌عنوان یک نقطه قوت نگاه کند.
مهرداد ۳۱ ساله که از تنهایی می‌ترسد، کمک می‌شود تا این ترس را بپذیرد
و درک کند که تنهایی بخشی از زندگی اوست و می‌تواند از این تجربه برای رشد شخصی و ارتباط عمیق‌تر با خودش بهره ببرد.
🫵معنا درمانی
در معنا درمانی، رواندرمانگر بیشتر در جستجوی معنا به فرد کمک میکند و به او نشان میدهد
که ارزش‌ها اصالت‌ها و هدف‌های خاص خود را در زندگی پیدا کند. رواندرمانگر این نقش را دارد که فرد را ترغیب کند تا در سختی‌ها، تاب بیاورد
و معنای شخصی و الهام‌بخش خود را بیابد.
رواندرمانگر به اعظم ، که پس از بازنشستگی احساس بیهودگی میکند، کمک میکند تا ببیند
که چگونه می‌تواند از این زمان برای آموزش دادن به جوانان و انتقال تجربیاتش استفاده کند و بدین ترتیب دست آویز و مفهوم و معنای جدیدی پیدا کند.
⚙️🚩تکنیک‌و ابزار درمان وجودی
درمان وجودی بیشتر مبتنی بر گفت‌وگو و حل مسئله و تأمل است و از تکنیک‌های خاصی مانند پرسش‌های وجودی و کاوش در تجربه‌ها و عواطف
و احساسات بارز و پررنگ استفاده میکند. رواندرمانگر با سوالات باز، فرد را به وارسی عمیق‌تر افکار و باورهای خود در مورد زندگی، مرگ، آزادی و معنای مفهوم و ارزش دعوت میکند.
😍معنا درمانی
معنا درمانی دارای تکنیک‌های خاصی است که به فرد کمک میکند معنای خاص خودش را پیدا کند. بعضی از این تکنیک‌ها عبارتند از
👇👆🏽تکنیک تناقض‌درمانی
که فرد را وادار میکند تا با شرایط سخت خود روبرو شودو واقعیت را هر چند تلخ بپذیرد و به دنبال معنای جدید بگردد.
🌅آگاهی‌بخشی به ارزش‌های شخصی
این تکنیک به فرد کمک میکند تا ارزش‌های مهم خود را شناسایی کند و از آن‌ها به عنوان منبعی برای معنای مفهوم و دست آویز استفاده کند.
🪀🥎کاربرد و مخاطبین هر کدام از درمان‌ها
درمان وجودی
درمان وجودی برای افرادی مناسب است که با مسائل اساسی زندگی مانند پوچی، ترس از مرگ، و تضادهای درونی مواجه هستند.
این رویکرد به کسانی که در جستجوی درک عمیق‌تری از خود و ماهیت زندگی هستند، کمک میکند.
معنا درمانی
معنا درمانی بیشتر به افرادی کمک میکند که در شرایط دشواری مانند بیماری، سوگ، یا بحران‌های بزرگ و مصیبت
زندگی هستند و احساس می‌کنند زندگی آن‌ها بی‌معنا شده است.
این رویکرد به افرادی که نیازمند یافتن معنایی جدید در زندگی غیر نرمال هستند و می‌خواهند به کمک آن از سختی‌ها عبور کنند، توصیه می‌شود.
🚥مثال
معنا درمانی برای افرادی که با بیماری‌های سخت مانند سرطان دست و پنجه نرم می‌کنند بسیار مفید است؛
زیرا به آن‌ها کمک میکند که با وجود درد و رنج، مصیبت معنایی برای زندگی خود بیابند و این معنا به آن‌ها انگیزه و استقامت بیشتری بدهد.
منیژه حاتمی متخصص ، روانشناس ، هیپنوتراپ ، مدرس ، محقق و در حوزه هیپنوتیزم و رشد فردی ، جزء برترین درمانگران و رواشناسان است که به مراجعین کمک می کند تا زندگی سالم و خوبی داشته باشند.
اگر دچار هر کدام از موارد فوق هستید همین الان برای دریافت مشاوره خود اقدام کنید کافیه به شماره واتساپ ۰۹۳۶۲۳۸۲۱۱۶ پیام جهت نوبتدهی مشاوره دهید.
