وقتی عشقِ والدین، بیآنکه بدانیم، تبدیل به سمّی نابودگر میشود. پژوهشهای کلیدی دکتر ادی بروملمن نشان میدهد که ستایش افراطی میتواند بهاندازهٔ تحقیر، شخصیت کودک را تخریب کند.
دو روی یک سکهٔ مخرب تربیت کودک
تحقیر و ستایش اغراقآمیز، ظاهراً متضادند؛ اما در عمق، هر دو مانع میشوند کودک ارزش خود را «بر پایهٔ تلاش، رشد و شایستگی واقعی» بنا کند.
تحقیر و بیارزشسازی
- کاهش عزتنفس
- اضطراب و وابستگی به تأیید
ستایش افراطی و غیرواقعی تربیت کودک
- تورم شخصیت و حس استحقاق
- تاول خودشیفتگی نهفته
نتیجه: یک «خودِ شکننده» که یا از کوچکترین انتقاد فرو میریزد، یا برای دیدهشدن دست به اغراق و نمایش میزند.
خط باریک بین «محبت مناسب» و «بیشارزشگذاری» تربیت کودک
تحقیقات طولی بروملمن مرزی حیاتی رسم کرده است:
محبت والدین → عزتنفس سالم
کودک یاد میگیرد: «من ارزشمندم، چون موردِ محبت هستم و تلاش میکنم.» این احساس پایدار، امن و واقعبینانه است.
بیشارزشگذاری → خودشیفتگی
وقتی والد بهجای تأیید تلاش، به کودک القا میکند: «تو از بقیه بهتر و استثنایی هستی»، تمرکز از «چه تلاشی کردی؟» به «چقدر نابغهای!» منتقل میشود. نتیجه: توهم برتری و تاول عزتنفس بادکنکی.
چرا ستایش زیاد خطرناک است؟ تربیت کودک
زیرا کودک یاد نمیگیرد برای موفقیت «بجنگد»؛ بلکه تصور میکند «حق» دارد موفق باشد. در بزرگسالی این به شکلهای زیر بروز میکند:
- ناتوانی در پذیرش شکست
- اضطراب عملکرد بسیار بالا
- نیاز مداوم به دیدهشدن
- روابط شکننده و پر از تعارض
- خشم شدید هنگام انتقاد
- فرسودگی روانی
یک «کودک به ظاهر خاص» ممکن است در بزرگسالی فردی متکبر اما آسیبپذیر و توخالی شود.
چرا این پیام برای جامعهٔ امروز ایران حیاتی است؟ تربیت کودک
در فرهنگی که رقابت آموزشی، شبکههای اجتماعی و چشموهمچشمی شدت گرفته، والدین از ترسِ تکرارِ اشتباهات گذشته گاهی در دام افراط میافتند و کودکی میپرورانند که باید همیشه پیروز و دیدهشده باشد — بستر مناسب برای رشدِ خودشیفتگی آسیبزا.
فرزند ما چه میخواهد؟
کودکان به چیزی سادهتر نیاز دارند:
- دیده شدن تلاش کودک
- شنیده شدن احساس کودک
- احترام به حد و مرزهای کودک
- یادگیری مسئولیت
- محبت بدون شرط
اینها «عزتنفس سالم» میسازند؛ عزتنفسی که در برابر بحرانها فرو نمیپاشد.
رسالتِ نسل ما
وظیفهٔ ما تربیت کودکانی است که قدرتِ ساختن، یادگیری، تلاش و رشد را در خود ببینند. کودکی که ارزش خود را بر اساس پشتکار میسازد، نه توهمِ برتری، انسانی تواضعآمیز، مقاوم و تابآور خواهد بود.
اگر دچار هر کدام از موارد فوق هستید همین الان برای دریافت مشاوره خود اقدام کنید کافیه به شماره واتساپ ۰۹۳۶۲۳۸۲۱۱۶ پیام جهت نوبتدهی مشاوره دهید.
بیش از 15 سال سابقه فعالیت در زمینه (مشاوره ، روانشناسی و هیپنوتراپی ) و انجام بیش از 1812 مشاوره موفق
