ایده‌ی اصلی آلبرت الیس می‌گوید: بیشتر رنج‌های ما نتیجه‌ی طرز فکر غیرمنطقی و باورهای ناسالم است، نه صرفاً شرایط بیرونی. اگر یاد بگیریم عقلانی‌تر فکر کنیم، احساسات سالم‌تری خواهیم داشت و زندگی‌مان پر از آرامش و کارآمدی می‌شود.(مدل ABC)
سه باور غیرمنطقی اصلی (ریشه‌ی بیشتر مشکلات ما)
1. همه باید دوستم داشته باشند
• باور غلط: “اگر همه منو دوست نداشته باشن یعنی من آدم بدی‌ام.”
• نتیجه: اضطراب، خجالت، ترس از قضاوت.
• مثال ایرانی: دختری که در مهمانی وقتی یکی نگاهش نمی‌کند، کل شب فکر می‌کند “حتماً بی‌ارزشم!”
2. همه چیز باید آسان و طبق میل من باشد
• باور غلط: “زندگی باید راحت باشه، اگه سخت شد یعنی بدبختم.”
• نتیجه: بی‌حوصلگی، تنبلی، زود بریدن.
• مثال ایرانی: جوانی که برای کنکور درس می‌خواند، اما وقتی ریاضی سخت می‌شود می‌گوید “من نمی‌تونم، دیگه ادامه نمی‌دم.”
3. دنیا باید عادل باشه
• باور غلط: “اگر با من ناعادلانه رفتار بشه، فاجعه است.”
• نتیجه: خشم، کینه، افسردگی.
• مثال ایرانی: کارمندی که می‌بیند همکار کم‌کارش ارتقا می‌گیرد و او ماه‌ها درگیر عصبانیت و بی‌حوصلگی می‌شود.
راه‌حل الیس:
فکر را عوض کن، احساس تغییر می‌کند او یک فرمول ساده دارد به نام مدل
ABC: • A (رویداد): اتفاق بیرونی (مثلاً رئیس سرمان داد می‌زند).
• B (باور): تفسیر ما (مثلاً “من بی‌عرضه‌ام” یا “حق نداشت داد بزنه”).
• C (پیامد): احساس (افسردگی، خشم، یا آرامش). 
اگر B را عوض کنیم، C هم تغییر می‌کند.
مثال ایرانی:
• A: راننده‌ای جلوی ما سبقت می‌گیرد.
• B: “این یعنی بی‌احترامی به من، حقم رو خورد.”
• C: عصبانی می‌شوم، بوق می‌زنم. ولی اگر باور را تغییر دهیم:
• B جدید: “شاید عجله داره، دلیلی نداره من حرص بخورم.”
• C: آرامش می‌ماند.
تکنیک‌های عملی
1. خودگویی عقلانی
• به خودت بگو: “هیچ‌کس کامل نیست، منم حق دارم اشتباه کنم.”
• مثال: اگر در سخنرانی تپق بزنی، به جای سرزنش، بخند و ادامه بده.
2. کاهش بایدها
• هر وقت گفتی “باید همه دوستم داشته باشن” یا “باید راحت باشه”، بدون داری خودت را شکنجه می‌دهی.
• جایگزین کن با: “دوست دارم… اما اگر نشد هم فاجعه نیست.”
3. تمرین تحمل ناکامی
• به جای جا زدن، سختی‌ها را بپذیر.
• مثال:
مثل کسی که با ترافیک تهران کنار می‌آید و به جای فحش دادن، پادکست گوش می‌دهد.
4. تمرکز روی عمل، نه حسرت
• به جای نشخوار ذهنی “چرا اینجوری شد؟”، بپرس “الان چه کار می‌تونم بکنم؟”
پیام نهایی کتاب زندگی عقلانی یعنی:(مدل ABC)
• به جای اینکه برده‌ی احساسات و باورهای غیرمنطقی باشیم، یاد بگیریم آنها را بشناسیم و تغییر بدهیم.
• این کار مثل رفتن به باشگاه ذهن است: سخت اما شدنی.
• نتیجه؟
آزادی درونی، آرامش، و شجاعت برای ادامه دادن حتی وقتی اوضاع طبق میل ما نیست.
اگر بخواهم خیلی ساده بگویم: زندگی عقلانی یعنی “به خودت سخت نگیری، دنیا را آنطور که هست بپذیری، و با فکر منطقی احساساتت را مدیریت کنی”.
اگر دچار هر کدام از موارد فوق هستید همین الان برای دریافت مشاوره خود اقدام کنید کافیه به شماره واتساپ ۰۹۳۶۲۳۸۲۱۱۶ پیام جهت نوبتدهی مشاوره دهید.
بیش از 15 سال سابقه فعالیت در زمینه (مشاوره ، روانشناسی و هیپنوتراپی ) و انجام بیش از 1812 مشاوره موفق
