باورهای غلطی که اکثر افراد در مورد هیپنوتیزم دارند.
در مقالۀ دیگری با عنوان «هیپنوتیزم چیست؟»، توضیح دادم که اکثر افراد تعریف درستی از هیپنوتیزم و هیپنوتیزم درمانی ندارند. تجربۀ جالبی که در بیشتر کلاس های آموزش هیپنوتیزم، هیپنوتیزم درمانی و خود هیپنوتیزم داشته ام این است که معمولاً در روز اول کارگاه کمتر کسی داوطلب تجربه هیپنوتیزم می شود؛ اما از روز دوم به بعد تعداد داوطلبان به قدری زیاد می شود که فرصت کافی برای همۀ داوطلبان پیدا نمی کنیم.
در این مطلب به بررسی 18 باور غلط دربارۀ هیپنوتیزم و هیپنوتیزم درمانی که بیشتر با آن ها روبرو شده ام، خواهم پرداخت.
1- فقط افراد کم هوش هیپنوتیزم می شوند.
توانایی هیپنوتیزم شدن ربطی به هوش فرد ندارد و همه افراد با هر ضریب هوشی توانایی هیپنوتیزم شدن را دارند. قابلیت هیپنوتیزم شدن استعدادی است که افراد مختلف به میزان متفاوتی از آن برخوردارند که ارتباطی با هوش آن ها ندارد. تحقیقات نشان داده است که 90 درصد افراد توانایی هیپنوتیزم شدن را دارند.
2- هیپنوتیزم ذهن (مغز) را ضعیف می کند.
هیپنوتیزم نه تنها ذهن را ضعیف نمی کند بلکه آن را تقویت می کند، زیرا باعث تقویت امواج آلفا و تتا در مغز می شود و همین امر موجب بهبود عملکرد مغز و افزایش بهره وری آن می شود.
3- ممکن است پس از آنکه هیپنوتیزور شما را هیپنوتیزم کرد دیگر نتواند شما را بیدار کند.
این باور غلط را از افراد زیادی شنیده ام و به جرأت می توان گفت شایع ترین باور دربارۀ هیپنوتیزم است. اما واقعیت این است که خارج شدن از هیپنوتیزم یا همان بیدار شدن بسیار ساده است. معمولاً در کلاس های آموزش هیپنوتیزم، بیش از 95 درصد از وقت ما صرف آموزش روش های هیپنوتیزم کردن می شود و کمتر از 5 درصد از وقت را صرف روش های بیدار کردن می کنیم. چون بیدار کردن به قدری ساده است که به تکنیک پیچیده ای نیاز ندارد و آموزش آن فقط چند دقیقه طول می کشد.
4- ممکن است کسی بعد از هیپنوتیزم شدن دیگر بیدار نشود.
این مورد هم شبیه مورد قبلی است. همانطور که گفتم بیدار شدن از هیپنوتیزم بسیار ساده است به حدی که فرد پس از آنکه هیپنوتیزم شد خودش می تواند بیدار شود. برخی به اشتباه فکر می کنند هیپنوتیزم مثل به کما رفتن است که اگر کسی وارد آن شود معلوم نیست که دیگر از آن حالت بیرون بیاید!
5- هیپنوتیزور تسلط کاملی بر شما دارد و می تواند شما را مجبور به انجام هر کاری بکند.
این باور غلط را هیپنوتیزورهای نمایشی ایجاد کرده اند تا به دیگران القا کنند افراد خارق العاده ای هستند! اما واقعیت این است که هیچ هیپنوتیزوری نمی تواند فردی را مجبور به انجام کاری که برخلاف اصول و ارزش هایش است بکند. فراموش نکنیم ضمیر ناخودآگاه (که مخزن تمام باورها، ارزش ها و اصول ماست) بسیار قدرتمند است و مثل یک دژ محکم از باورها و ارزش های فرد محافظت می کند و همین مسأله گاهی فرایند درمان را که هدفش تغییر باورهای مخرب فرد است سخت و دشوار می کند.
6- هیپنوتیزور می تواند رازهای زندگی شما را بر ملا کند.
بسیاری فکر می کنند به محض آنکه کسی هیپنوتیزم شد به طور خودکار تمام رازهای زندگی اش را بازگو می کند. در صورتی که چنین چیزی امکان پذیر نیست. فقط در شرایط خاصی که درمانگر صلاح بداند و از آن مهمتر مراجع موافقت کند (مورد قبلی را مرور کنید) می توان به خاطرات گذشتۀ فرد رجوع کرد.
نکتۀ جالب تر این است که درصد کمی از افراد استعداد و توان بازگشت به گذشته را دارند. پس حتی اگر هم مراجع و هم درمانگر بخواهند به گذشته بروند باز هم شرط اصلی آن داشتن استعداد لازم مراجع برای رسیدن به این مرحله است.
7- در هیپنوتیزم هیچ چیزی نمی شنوم و حس نمی کنم.
در مقالۀ «هیپنوتیزم چیست؟» دربارۀ این مسأله صحبت کردم که در حالت هیپنوتیزم فرد کاملاً هشیار است. هیپنوتیزم هشیاری فرد را افزایش می دهد و توجه او را کاملاً متمرکز می کند. در آن مطلب توضیح دادم که هیپنوتیزم مانند لیزر عمل می کند.
8- هیپنوتیزم همان خواب است.
در مورد قبل توضیح دادم که در حالت هیپنوتیزم فرد هشیار است و همۀ حواس او فعال است پس بدیهی است که هیپنوتیزم، خواب نیست چون وقتی کسی خواب است چیزی را نمی شنود و حس نمی کند اما در هیپنوتیزم این گونه نیست. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که امواج مغزی فرد در حالت خواب و هیپنوتیزم با هم تفاوت دارند.
9- هیپنوتیزور توانمند می تواند شما را در یک لحظه هیپنوتیزم کند.
این باور به طور کلی و برای اکثر افراد نادرست است. فقط افراد معدودی که استعداد هیپنوتیزم پذیری بالایی دارند را می توان در زمان کوتاه یا اصطلاحاً برق آسا هیپنوتیزم کرد.
10- با هیپنوتیزم درمانی می توان هر مشکلی را در یک جلسه حل کرد.
این باور هم برای اکثر افراد اشتباه است. فقط برخی از مشکلات را می توان در یک جلسه درمان کرد آن هم در افرادی که استعداد بالای هیپنوتیزم پذیری دارند.
11- هیپنوتیزورها افرادی با توانایی های خاص هستند.
هیپنوتیزم یک روش درمانی علمی است که مثل همه روش های درمانی دیگر (مثل شناخت درمانی، رفتار درمانی، روانکاوی و …) قابل آموزش و یادگیری است و هیچ ارتباطی با توانایی های فراطبیعی ندارد. در این باره جملات تعجب آوری هم شنیده ام مانند این جمله که «هیپنوتیزورها با شیطان یا جن ها در ارتباط هستند!»
12- هیپنوتیزم درمانی می تواند همۀ بیماری ها و مشکلات را درمان کند.
برخی باور دارند که هیپنوتیزم قدرت معجزه آسایی دارد و هر بیماری و مشکلی را می تواند درمان کند. واقعیت این است که هیپنوتیزم و هیپنوتیزم درمانی در درمان بسیاری از مشکلات مؤثر و بعضاً بسیار مؤثر است اما اینکه با هیپنوتیزم بتوان هر اختلالی را درمان کرد یک باور غلط است.
13- آیا فقط افراد ضعیف یا بیمار هیپنوتیزم می‌شوند؟
براساس مطالعات جدید مشخص شده است که هیپنوتیزم حاصل فعالیت یک ذهن سالم است.بنابراین توانایی هیپنوتیزم شدن نه تنها نشانه‌ای از بیماری نیست بلکه نویدبخش سلامت کلی روان و آمادگی شخص برای بهره‌مندی از قابلیت‌های فراوان ذهن خویش در جهت افزایش کارایی و نیزرفع نابسامانی‌های گذرای روانی و عصبی است. تحقیقات نشان داده‌اند که بیماران مبتلا به اختلالات شدید شخصیت و بیماری‌های جدیروانپزشکی، هیپنوتیزم‌‌پذیری بسیار پایینی دارند. با این حال، باید در نظر داشت نزدیک 5% افراد جامعه که از نظر روانی نیز کاملاً سالمند، هیپنوتیزم‌‌پذیر نیستند. شایان ذکر است که جنسیت، تأثیری بر میزان هیپنوتیزم‌‌پذیری ندارد و مردان و زنان به یک نسبت از توانایی هیپنوتیزم شدن برخوردارند.
14- آیا هیپنوتیزم خطرناک است؟
در حالت خلسه، هیچ عنصری که ذاتاً خطرناک باشد وجود ندارد. بااین‌وجود، به‌کارگیری هیپنوتیزم توسط یک درمانگر ناشی می‌تواند برای سوژه آسیب‌زا باشدکه البته این امر منحصر به هیپنوتیزم نیست و در تمامی روش‌های درمانی چنین خطری وجود دارد. تاکنون هرگز کسی با هیپنوتیزم شدن توسط یک درمانگر ماهر و دارای صلاحیت، صدمه‌ی روان‌شناختی ندیده است و این تصور نادرست که شخصی پس از ورود به حالت هیپنوتیزمی ممکن است قادر به خروج از آن نباشد، افسانه‌ای بیش نیست و هرگز اتفاق نخواهد افتاد
15- آیا هیپنوتیزم یک پدیده‌ی جادویی است؟
هیپنوتیزم، پدیده‌ای جادویی یا اسرارآمیز نیست بلکه شیوه‌ای است که طی آن فرد با بهره‌گیری بیشتر از توانایی‌های خویش، بر افکار، احساسات و رفتار خود کنترل بهتری می‌یابد. بنابراین باید بدانیم که هیپنوتیزم، ارتباطی به ماوراءالطبیعه و یا نیروهای فوق‌بشر
ندارد، بلکه قابلیتی است که از آغاز خلقت، ذهن توانمند بشر به آن مجهز بوده است.
16- آیا هیپنوتیزم نوعی کنترل ذهن است؟
همانطور که گفته شد هر خلسه‌ی هیپنوتیزمی نوعی خود-هیپنوتیزم است یعنی اگرچه سوژه تحت هدایت یک هیپنوتیزور است ولی کاملاً بر خویش کنترل دارد. توسط هیپنوتیزم نمی‌توان کسیرا وادار به انجام عملی که دوست ندارد و یا اقرار به مطلبی که مایل به بیان آن نیست، نمود.طی نیم قرن گذشته، سودمندی هیپنوتیزم پزشکی به‌عنوان روشی علمی و مؤثر در مداوای مشکلات وبیماری‌های مختلف در حوزه‌های پزشکی، روان‌پزشکی و دندان‌پزشکی به اثبات رسیده است. در حالحاضر، هیپنوتیزم نه به‌عنوان طب مکمل یا جایگزین بلکه به‌عنوان روشی در بطن دانش پزشکی،مورد تأیید مراکز معتبر علمی و دانشگاهی قرار دارد و در برخی کشورها، بخشی از برنامه‌ی آموزش
17- فرد هیپنوتیز کننده کنترل تمام فعالیت هایی که در حین خواب دارید را در دست دارد.
در حالی که افراد اغلب احساس می کنند که فعالیت هایشان در حین خواب یا هیپنوتیز به نظر می رسد بدون اراده شان می باشد، فرد هیپنوتیز کننده باعث چنین اقدامات ناخواسته ای از طرف شما نیست.
18- هیپنوتیز باعث می شود چند برابر قوی ، سریع یا حتی از لحاظ ورزشی مستعدتر شوید.
با وجودی که هیپنوتیز به منظور افزایش عملکرد استفاده می شود، نمی تواند فرد را قوی تر کند یا در زمینه وزرشی قابلیت های فیزیکی غیرقابل باور به او ببخشد.
